Sammy Cahn – ‘Songs for Sinatra’
door Cor Franc
Als zijn naam u niet bekend voor komt kan een korte lijst van zijn songs u vast helpen: It’s Magic, Five Minutes More, My Kind Of Town, The Second Time Around, Come Fly With Me, Let It Snow, Let It Snow, Let It Snow.
Peggy Lee, Dean Martin, Doris Day, Vic Damone, Mario Lanza, Linda Ronstadt zongen zijn teksten; Frank Sinatra zette maar liefst 90 van zijn liedjes op de plaat.
Op 15 januari dit jaar overleed Sammy Cahn, 79 jaar oud. Hij was een van de laatste Amerikaanse songwriters van Tin Pan Alley periode, de bakermat van onze populaire liedjes. Twee en een halve week daarvoor was hij opgenomen in het Cedars-Sinai Medical Center in Los Angeles met hartklachten.
Sammy Cahn, een tekstschrijver die met Saul Chaplin, Jule Styne en Jimmy Van Heusen als belangrijkste componisten samenwerkte. Hij schreef de woorden voor tientallen liedjes die wereldshits werden. Nog een paar titels: All The Way, Day By Day, Time After Time en Three Coins In The Fountain. Zijn teksten brutaal assertief en vaak onbeschaamd sentimenteel, typerend voor iemand die opgroeide in de vaudeville tijd. Zijn uitgangspunt was: ‘Als je het publiek laat weten wanneer ze moeten applaudiseren, dan zullen ze ook applaudiseren’. Neem bijvoorbeeld ‘When somebody loves you, it’s no good unless she loves you ALL THE WAY!’, de openingsregel van All The Way voor de film The Joker Is Wild (1957); of uit Three Coins In The Fountain: Make it mine! MAKE IT MINE! MAKE IT MINE! Beide grote successen voor Frank Sinatra en Oscar-winnaars. In totaal stond hij 30 maal genomineerd voor een Oscar. High Hopes en Call me Irresponsible zijn de andere songs waarmee Sammy Cahn een Oscar won. Alle twee ook gezongen door Frank Sinatra, die al vanaf het begin van de jaren-40, bij het orkest van Tommy Dorsey, nauw met hem samenwerkte. Three Coins met de melodie van Jule Styne de andere drie van Jimmy Van Heusen.
- speciaal en snel
Sammy Cahn was beroemd om het instant produceren van teksten voor iedere gelegenheid. Hij schreef speciale teksten voor de nachtclub- en televisie-optredens van Frank Sinatra, Dean Martin, Bob Hope, Paul Anka, Sammy Davis Jr., Barbra Streisand, Perry Como, Tony Bennett en wie niet. Hij stond vooral bekend om zijn parodieën en bewerkingen van zijn eigen en andermans liedjesteksten. Zo werd High Hopes in 1960 herschreven tot campagneliedje voor John F. Kennedy.
Hij schreef niet alleen ‘specials’ maar ook heel snel. De tekst voor Three Coins was binnen een uur klaar. Inspiratie had hij niet nodig, alleen een opdracht. Zijn antwoord op de vraag ‘wat was er eerst, de tekst of de muziek?”, beantwoordde hij steevast met: ‘het telefoontje van de opdrachtgever!’. Ik was daar spontaan getuige van toen ik hem een paar jaar geleden, in zijn schitterende huis in Beverly Hills, interviewde voor een radio-special. Tijdens het interview wordt hij aan de telefoon geroepen, Dorothy McGuire (van die Sisters). Dringend! Men was midden in de voorbereiding van een herdenkingsprogramma voor Jimmy Van Heusen. Er wordt hem gevraagd een nieuwe tekst te schrijven op het liedje Teamwork. Sammy Cahn gaat achter zijn vooroorlogse (de eerste!) schrijfmachine zitten en typt in één keer zonder haperingen en tikfouten een nieuwe tekst, leest hem voor, en zegt met lichte trots, terwijl hij het A-4tje in de fax stopt, ‘dat vertelde ik je toch! Ik doe het altijd in één keer en snel’. Een ander voorbeeld. Het prachtige liedje Guess I’ll Hang My Tears Out To Dry schreef hij met Jule thuis, terwijl de kinderen door de gang holden en de behanger om hen heen de werkkamer opknapte!
- die vervelende viool
Toen ik hem voor het eerst ontmoette kwam er uit een lange gang een energieke jongeling op mij af in looppas, 77 jaar oud. Bruine ribcord broek, houthakkershemd, vriendelijke prikogen.
Bijna een eeuw voor dat moment was de familie van Samuel Cohen, zijn echte naam, als joodse immigranten uit Polen naar New York gekomen. Ze gingen wonen aan de ‘lowest part’ of de Lower East Side van New York, waar Sammy Cahn in 1913 werd geboren. Een jeugdomgeving, door hem omschreven als een ‘één-lettergreepbuurt’. Ze waren niet rijk, maar ook niet arm; eten was er altijd, want vader had een klein retaurant. Op straat was het knokken en het bezit van spierballen en stevige vuisten was zeer aan te bevelen; attributen die Sammy niet bezat. Hij was klein, mager en droeg een brilletje. ‘Ik was niet bepaald het type van de “shtarker”, de sterke jongen. Ik moest het hebben van slimheid en ad rem zijn.’
Als enige zoon met vier zusters stonden ze in die tijd een paar dingen vast. Je toekomstige beroep was tandarts of advocaat en je leerde viool spelen. Sammy had een grondige hekel aan dat instrument en wilde liever, zoals zijn zuster, piano leren spelen.
Als tiener was hij boodschappenjongen bij een slachthuis en verdiende hij wat bij als violist op bruiloften en partijen.
In die periode schreef hij de teksten (en als enige keer ook de muziek) voor zijn eerste liedje Shake Your Head from Side To Side, gebaseerd op een populaire dans van het moment, waarbij het hoofd heen en weer werd geschud. Orkestleider Saul Chaplin had een arrangement voor dat liedje gemaakt en nodigde hem uit om te komen luisteren. Sammy Cahn beschreef mij dat moment nog maar net een jaar geleden. Ik trok toen drie dagen met hem op voor een televisieportret.
Hij stond op, knipte met zijn vingers de maat, telde af ‘one, two, one, two, three, four’ en zong de eerste regels:
‘Anytime you’re feeling’ low,
Wanna make your troubles go,
Shake Your Head From Side To Side…
Ondanks zijn vele latere successen was dat ogenblik waarop een orkest voor het eerst een liedje van hem speelde, nog steeds één van de opwindendste momenten in zijn leven.
Saul Chaplin en Sammy Cahn gingen samenwerken. In het begin schreven ze vooral liedjes en speciale teksten voor vaudeville acts. Mr. Cahn: ‘Goochelaars, jongleurs, derderangs zangers, honden-dresseurs, het maakte niet uit. Voor alles wat op toneel bewoog schreven we liedjes!’
In 1935 komt hun eerste hit met Rhythm Is Our Business, geschreven voor orkestleider Jimmy Lunceford, die er later zijn herkenningsmelodie van maakt. Tientallen liedjes per dag schreven ze in die tijd, de meeste gooiden ze ook weer weg. Maar ze schrijven óók voor Ella Fitzgerald If You Ever Should Leave, voor Louis Armstrong Shoe Shine Boy en de blijvertjes Please Be Kind (Mildred Bailey) en Until The Real Thing Comes Along (Andy Kirk). En natuurlijk hun grote internationale doorbraak (en die van de Andrews Sisters!) met de vertaling/bewerking van een liedje uit de joodse musical I Would If I Could: Bei Mir Bist Du Schön, een nummer één hit. Meer dan een miljoen platen werden er van verkocht. Het liedje was oorspronkelijk voor Ella Fitzgerald bedoeld.
Door hun grote successen stuurde de grote Columbia Pictures bass Al Cohn ze naar Hollywood om tegen een vast salaris een aantal jaren veel liedjes te schrijven waarvan hij er welgeteld één gebruikte. Door het uitblijven van succes ging het tweetal uit elkaar. Saul Chaplin werd een zeer succesvolle orchestra/producer van Hollywood musicals als Singing In The Rain, The Sound Of Music en West Side Story.
- Ive heard that song before
Wil je werken met Jule Styne?, was de vraag aan Sammy Cahn op het dieptepunt van zijn carrière. ‘Werken met Jule Styne?! Al was het met Frankenstein!’ Hun eerste liedje had meteen succes: I’ve Heard That Song Before (Harry James).
Deze samenwerking leverde vooral successen op voor Frank Sinatra: I’ll Walk Alone, Saterday Night Is The Loneliest Night Of The Week en I Fall In Love To Easily. In 1942 stond Sinatra erop, dat voor zijn nieuwe film Anchors Aweigh dit duo zijn muziek zou schrijven.
Tussen 1942 en 1951 schrijven ze voor 19 films, waaronder Anchors Aweigh (1944) en Romance on the High Seas (1948) met de nummer één hit voor Doris Day It’s Magic. Ze raken de juiste snaar in de oorlogsjaren met I’ll Walk Alone, It’s Been A Long, LongTime en het prachtige Guess I’ll Hang My Tears Out To Dry. In 1947 hebben ze een hoogtepunt in hun samenwerking op Broadway met de musical High Button Shoes.
Sammy zocht zijn onderwerpen en teksten dicht bij huis, hij keek goed naar ‘de gewone man’. Zo vond hij ook het thema voor die musical. In de New York Times zag hij de advertentie voor het boek The Sisters Liked Them Handsome van Stephen Longstreet met een foto van een familie in een T-model Fordje. Hij holde naar Jule Styne en zei: ‘Hier is onze volgende Broadwaymusical. Want een familie in een T-Fordje is een musical!! Tot 1956 werkten Sammy Cahn en Jule Styne samen, waarbij ze in 1954 hun Oscar winnen met Three Coins In The Fountain, behalve een succes voor Sinatra, een nummer één hit voor de Four Aces.
- songs voor Sinatra
Sammy Cahn werkte niet exclusief met Jule Styne. Hij schreef ook met het duo Paul Weston en Axel Stordahl twee enorme hits voor Frank Sinatra, Day By Day en I Should Care; met Gene de Paul Teach Me Tonight en met Nicholas Brodszky de Mario Lanza successen Be My Love en Because You’re Mine, voor Doris Day I’ll Never Stop Loving You. In 1956 besloot Jule Styne zich uitsluitend te gaan wijden aan Broadway.
Het was opnieuw Frank Sinatra die richting gaf aan het vervolg van de carrière van Sammy Cahn. Hij koppelde hem aan componist Jimmy Van Heusen voor de titelsong van zijn nieuwe film The Tender Trap. Het duo schrijft zóveel liedjes voor ‘the voice’, dat ze worden beschouwd als zijn persoonlijke songwriters. Love And Marriage (waarvoor ze de enige Emmy Award krijgen die ooit voor een liedjes werd gegeven), All The way, High Hopes, Call Me Irresponsible, The Second Time Around, My Kind Of Town en de titelsongs voor vier klassieke Sinatra langspeelplaten: Come Fly With Me, Only The Lonely en September Of My Years.
Cahn-Van Heusen schrijven twee onsuccesvolle Broadway musicals, Skyscraper (1965) en Walking Happy (1966) en de score en titelsong voor de meer succesvolle film Thoroughly Modern Millie (1967) met Julie Andrews.
In 1970 werkte Sammy Cahn nog een keer samen met Jule Styne aan de Broadway musical Look To The Lilies, zonder succes.
- de performer
Entertainen vond Sammy Cahn het leukst. ‘Als ik mijn liedje niet had kunnen demonstreren om ze te verkopen, was ik een ander vak gaan beoefenen’, was zijn credo en voegde er aan toe: ‘Ik ben de koning van de demonstrateur. Als we een liedje af hadden kwam het belangrijkste deel van ons vak. We leerden de song, zochten het goede tempo en de goede frasering, de beste performance. En dan kwam het moment van de waarheid: ‘DE DEMONSTRATIE’. Voeg bij zijn drang tot artiest een redelijke portie ijdelheid en het is heel begrijpelijk dat hij niet alleen een biografie, maar ook een Broadway revue over zichzelf schreef. In 1974 kwam hij met zijn eigen oneman show Words And Music op Broadway. Een avondvullende, kostelijke show over het ontstaan van zijn liedjes en zijn samenwerking met collega’s en ster-performers. De show stond negen maanden op Broadway en trok bijna twintig jaar door Amerika en af en toe Engeland. Ook in 1974 verscheen zijn autobiografie I Should Care.
- het moet goed rijmen
Veel van zijn titels zijn al meteen zingbaar. Hij vond ook dat door zijn titels en de eerste regel van een liedje de melodie vaak grotendeels werd bepaald. ‘De eerste regel van iedere song is de architectuur van een tekst’, legde Cahn uit. ‘Ik ben een distallateur van pure rijm. ‘Dime’ en ‘time’ is pure rijm. ‘Thing’ en ‘rings’ niet!
Sammy Cahn was meer een professionele tekstleverancier dan een estheticus. Hij zocht het meer en de eenvoudige natuurlijke welsprekendheid van Irving Berlin, dan in de geraffineerdheid en ironie van Cole Porter.
De titel van zijn allereerste liedje, hij was toen zestien jaar, geeft die lijn al aan: Like Niagara Falls, I’m Falling For You. Het mooiste Amerikaanse liedje vond hij How Deep Is The Ocean van Irving Berlin en van zichzelf Call Me Irresponsible: ‘Niet slecht! Een vijf – letter – greep – tekst van een jongetje uit een één – letter – greep – buurt!’ Op de dag dat hij er een Oscar mee won eindigde zijn eerste huwelijk in een scheiding. Of zo als hij later zei: ‘dat liedje was een prettige financiering van mijn tweede huwelijk’.
Over de hedendaagse muziek was hij ruimhartig. Hij hield van alle facetten van de muziekindustrie, van hip hop tot muzak. Hij was een fan van Michael Bolton en had dolgraag voor Madonna geschreven. ‘Mijn mening over de muziek vandaag’, zei hij, ‘is eenvoudig: wat er ook nummer één staat in de wereld op dit moment, ik wou dat mijn naam er onder stond’.
- succes
Hij was één van de best betaalde tekstschrijvers in de wereld. Soms verdiende hij meer dan $ 1,000 per woord, bijvoorbeeld voor It’s Been A Long, Long Time ontving hij $ 75,000! De laatste twintig jaar werkte hij het meest voor liefdadige doelen.
Hij was mede-oprichter en president van de Songwriters Hall of Fame. Dankzij zijn grote inspanningen zal dit jaar in New York een Songwriters Museum worden geopend. Het is wrang dat hij dat niet meer meemaakt. Ondanks een leven vol muzikale successen, vroeg hij zich regelmatig af wat er van hem geworden zou zijn als hij piano had leren spelen. Een tweede Irving Berlin?
Er zijn meer dan 2600 liedjes van Sammy Cahn geregistreerd, waarvan Frank Sinatra er 92 op de plaat zette. Daar kan de zingende en luisterende wereld de komende eeuw wel mee vooruit, lijkt mij.